Een journalist checkt altijd de feiten. Maar tegenwoordig wordt het herkennen van nepnieuws steeds lastiger. Niet alleen omdat er steeds meer nepnieuws rondgaat op internet, maar ook omdat de techniek om nepnieuws de wereld in te slingeren steeds beter wordt. Deep fake bijvoorbeeld! Dat zie je aan de beide filmpjes in deze les.
Om ervoor te zorgen dat kranten en nieuwssites geen nepnieuws overnemen, is er een nieuw beroep: factchecker. NU.nl plaatste een nieuwe vacature waarin er een nieuwe factchecker wordt gezocht.
Doel
De leerling leert kritisch te kijken naar video’s en foto’s die bewerkt kunnen zijn.
UPDATE VAN DE REDACTIE - Donderdag 28 Oktober
'De Correspondent' heeft donderdag een deepfake-filmpje van demissionair premier Mark Rutte (54) geplaatst. In de nep-toespraak, die niet van echt te onderscheiden is, luidt Rutte de noodklok over de klimaatveranderingen en kondigt hij aan verregaand beleid door te voeren. Dit kun je dus ook in de les gebruiken. Klik op het icoon hiernaast om het filmpje te starten.
2 | Achtergrondinformatie
Een goede site om wat extra kennis te vergaren over deep fake is: Zien is geloven? Zo ga je mediawijs om met deepfakes
Deepfake is een verzamelnaam voor software waarmee je nepvideo’s kunt maken die bijna niet van echt te onderscheiden zijn. Met deze software kun je iemand dingen laten zeggen of doen die hij of zij in werkelijkheid nooit gezegd of gedaan heeft. Deepfake is een vorm van wat we synthetische media noemen: media die zijn gemaakt of bewerkt met behulp van een kunstmatige intelligentie.
Deepfake kan het in de toekomst steeds moeilijker maken om te zien of een video echt of nep is. Wat is een deepfake precies en hoe herken je het? En wat zijn de mogelijke gevolgen voor onze samenleving?
3 | Uitwerking per dia
- Dia 1: Titeldia. geef de vertaling: controleer de feiten.
- Dia 2: Lees de vragen en open het gesprek in de klas. Doel: kennis activeren.
- Dia 3: Lees de tekst. Start daarna het filmpje.
- Dia 4: Lees de vragen. Wat vinden de leerlingen van het filmpje, van de egel, van de reactie van de andere kinderen. Wat viel op?
- Dia 5; Lees de tekst.
- Dia 6: Lees de tekst. Het filmpje is dus eigenlijk reclamemateriaal.
- Dia 7: Start het filmpje nogmaals. Hoe kijken de leerlingen nu naar het filmpje?
- Dia 8: Lees de tekst.
- Dia 9: Start het filmpje van het jeugdjournaal.
- Dia 10: Lees de vragen waaraan je deep fake kunt herkennen.
- Dia 11: Een nieuw beroep is factchecker. Bij nu.nl zoeken ze er een. Dat komt dus omdat veel informatie nep is en dat moet gefilterd worden. Werk aan de winkel.
- Dia 12: Neem de advertentie snel door.
- Dia 13: Laat leerlingen in duo’s een sollicitatiebrief schrijven. Pas de moeilijkheid van de opdracht aan de niveau van de groep aan.
Woordenschat
Factchecker: een factchecker kijkt of een tekst/foto of video klopt met de werkelijkheid.
Secuur werkje: dat is werk dat heel nauwkeurig en zorgvuldig moet worden gedaan.
Fulltime: betekent dat je voltijds werkt, dat betekent een hele week, elke dag werken. Als je niet fulltime werkt, werk je parttime, een gedeelte van de week. Dan ben je ook een dag of meerdere dagen vrij.
Benodigdheden
Pen en papier of chromebooks om sollicitatiebrief te schrijven
Tip: De eindopdracht: schrijf een brief kan ook meegenomen worden in een taalles. Dan kan dieper ingegaan worden op de vraag: waaraan moet een goede sollicitatiebrief voldoen?