De app TikTok gaat een timer inbouwen, die na een uur kijken de app op slot zet. Na het invoeren van een pincode kan er weer verder worden gekeken. Deze timer wordt geactiveerd in alle accounts van gebruikers onder de 18 jaar. De maatregel is een stap om de negatieve gevolgen van teveel schermtijd tegen te gaan. TikTok wil op deze manier jongeren bewust maken van de tijd die ze doorbrengen in de app.
In deze les van Mediabegrip discussiëren we over schermtijd en de mogelijk (negatieve) gevolgen hiervan.
Lesdoel
Vanuit de leerlijnen SLO:
Leerlijn Praktische ICT-vaardigheden:
- aandacht hebben voor houding van lichaam en ogen bij het werken met digitale apparaten
- beseffen dat schermtijd en langdurig gebruik van digitale apparaten invloed heeft op de gezondheid en het welzijn van de mens zoals ogen, lichaamshouding of slaap
Leerlijn Mediawijsheid:
- beseffen dat veelvuldig gebruik van digitale media risico's van verslaving en ongewenst gedrag kan veroorzaken
- reflecteren op eigen gebruik van digitale media en dat van anderen (bijv. welke media, hoe lang en hoe vaak)
Download PowerPoint
De les staat hieronder als online presentatie. Wil jij liever een PowerPoint? Download de PowerPoint en pas deze naar wens aan.
Download tekst
Wil je met de leerlingen de tekst van Melles Media samen lezen? Download dan hier de tekst en print deze uit. De tekst is geschikt voor RALFI-lezen.
Online presentatie
Uitwerking per dia
Titelpagina. De titel van deze les verwijst naar een tikkende klok en de app TikTok. Kunnen de leerlingen de link leggen? Hebben ze al iets over het onderwerp gehoord?
Melles Media. Lees samen het verhaal van Melle. Bespreek het verhaal met de leerlingen. Herkennen ze problemen van Melle? Wat vinden ze ervan? Hebben ze zelf wel eens ergens last van? Of vinden ze het allemaal wel mee vallen?
Nu in de media: TikTok helpt je. TikTok gaat een timer inbouwen die de app na 60 minuten op slot zet. Nadat je een wachtwoord/pincode invoert, kun je weer verder. Op deze manier hoopt TikTok dat jongeren zich meer bewust zijn van de tijd die ze in de app doorbrengen. Hier is uiteraard iets dubbel aan. TikTok heeft ook als doel om mensen zoveel mogelijk in de app te houden. Waarom zouden ze dan toch deze stap maken? De maatregel is een stap om de negatieve gevolgen van veel schermtijd tegen te gaan. Veel jongeren hebben hier mee te maken. Welke gevolgen kun jij noemen? Heb jij wel eens ergens last van doordat je teveel naar een scherm kijkt?
Mogelijke gevolgen teveel schermtijd.
- Pijn aan arm, duim of nek: doordat je lange tijd doorbrengt in dezelfde houding vergroeit je lijf. Voor tips om een tabletnek tegen te gaan: www.kinderfysiotherapietrias.nl/tabletnek
- Rug- en schouderklachten: ook hiervoor geldt dat de oorzaak ligt in het lang en gespannen aanhouden van dezelfde houding. Wissel (liefst elke tien minuten) van houding en ontspan je spieren door te bewegen. (Bron: www.mediawijs.be)
- Brandede ogen/wazig zien: Spiegelingen, reflecties, weinig contrast en onscherp beeld maken lezen vanaf een computerbeeldscherm inspannend. Ook zijn we geneigd om minder met de ogen te knipperen als we naar een beeldscherm kijken. Als hierdoor klachten ontstaan, noemen we dit computerogen. (Bron en tips: oogfonds.nl/oogklacht/computerogen)
- Gewichtsproblemen: veel schermtijd betekent minder bewegingstijd. Bovendien zorgt eten voor een beeldscherm ervoor dat je minder bewust eet en dus meer eet dan je eigenlijk wil of nodig hebt. Dit kan leiden tot gewichtsproblemen.
- Slaapproblemen: "Veel Nederlanders gebruiken lichtgevende schermen in de avond: het gebruik is het hoogst onder adolescenten (13-18 jaar) en volwassenen. Vaak neemt het gebruik in de avond ook aanzienlijke tijd in beslag (meer dan twee uur). Dit onderzoek bevestigt eerdere bevindingen dat frequent of langdurig schermgebruik in de avond samenhangt met verstoorde slaap. Bewustwording van het gebruik is dan ook belangrijk, voornamelijk wanneer een computer, smartphone of tablet in het uur voor het slapen gaan wordt gebruikt. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM." (Bron: www.rivm.nl/publicaties/schermgebruik-blauw-licht-en-slaap)
- Minder sociale contacten: door de tijd die je online doorbrengt, breng je minder tijd door met je vrienden en bekenden. De online wereld ook kansen biedt om sociale contacten te onderhouden, maar het gaat hier om de face-to-face contacten.
- Vermoeidheid: Te lang door gamen, nog even een videootje kijken, nog 1 appje sturen. Door slaapproblemen of het vele gebruik van beeldschermen ontstaat vermoeidheid. Neem pauze, ga even naar buiten of doe aan sport.
- Boosheid: Vraag aan de leerlingen maar eens of ze wel eens van een ragequit [ree-dzj-kwit, zo boos worden dat je het spel stopt, controllers die door de kamer gegooid worden enz....] gehoord hebben. Dat is een van de voorbeelden, maar het kan ook al zijn dat jongeren jaloers worden door alle "perfecte" foto's online.
Groepsgesprek: Verdeel de groep in groepjes van ongeveer 4 leerlingen. Vraag de leerlingen de volgende vragen te bespreken.
1) Welke tips kunnen jullie geven aan mensen die teveel schermtijd hebben?
2) Hoe zorg je er zelf voor dat je niet teveel schermtijd hebt?
3) Wat vind jij teveel schermtijd?
De Opdracht. Discussie:
Praat in de groep over 1 of meerdere stellingen op de volgende dia’s.
Bespreek eerst samen de gespreksregels!
- Laat elkaar uitspreken
- Een aan het woord, rest luistert
- Alles is goed
- … (bedenk hier samen met de leerlingen nog meer afspraken voor de discussie)
De stellingen zijn:
- Apparaten zouden allemaal een maximale schermtijd ingesteld moeten hebben.
- Ik ben zelf verantwoordelijk voor mijn schermtijd. Ik moet dat zelf in de gaten houden.
- Ik heb hele duidelijke afspraken en regels afgesproken met mijn ouders over schermtijd. Ik vind dat fijn.
- Bedenk jij zelf een passende stelling? Dat staat je vrij natuurlijk!
De extra opdracht: Ervaar en voel samen met de leerlingen hoe lang een uur is.
Hoe lang is een uur?
- Noem dingen die een uur duren.
- Deel je dag eens in in uren: hoeveel uur slaap je, hoeveel uur ben je op school, hoeveel uur heb je vrij te besteden (hoe besteed je die dan?)
Onderdeel Burgerschap. Iedere week een opdracht om te werken aan de doelen van Burgerschap! De opdracht sluit aan bij de les van Mediabegrip.
Opdracht.
Lees het volgende verhaal:
“Ik ben voor mijn werk de hele dag achter de computer bezig. Of op mijn telefoon. Appjes, mailtjes, maar ook social media. Berichten lezen op LinkedIn of even een video kijken op YouTube.
Omdat al die programma’s ook op mijn prive-telefoon staan, heb ik soms het idee dat ik altijd aan het werk ben. Hoe kan ik ervoor zorgen dat ik dat idee niet heb. Hoe kan ik mijn vrije tijd ook echt vrij laten zijn?
Zijn daar misschien ook regels voor zoals in Frankrijk?”
Geef deze bezorgde werknemer 3 tips om in balans te blijven.
Benodigdheden
- De interactieve presentatie op deze pagina of de PowerPoint
- Digibord met internetaansluiting
- Print de tekst voor de leerlingen
- Materiaal om de opdracht uit te voeren
Woordenschat
- Digitaal welzijn / Schermtijd app: toepassing op smartphones waarop je kunt zien hoe lang je aan je telefoon en de apps besteed hebt.
- Scrollen: het verschuiven van de weergegeven inhoud op een beeldscherm van een computer of mobiel apparaat zoals een tablet of smartphone (wikipedia.nl).
- Schermtijd: Schermtijd is de hoeveelheid tijd die besteedt wordt aan het bezig zijn met mediabeeldschermen waaronder televisie, tablets, laptops, smartphones etc. (ensie.nl)
Gebruikte bronnen
Mediatheek: Nationaal Media Paspoort
Het Nationaal Media Paspoort is een gratis lesprogramma rondom mediawijsheid voor PO, VO en MBO. Dit kan een mooie aanvulling zijn op de lessen Mediabegrip.
“Alle leerlingen krijgen lessen over 7 thema’s, die elk schooljaar terugkomen. De 7 lessen per schooljaar duren tussen de 20 en 50 minuten per les en zijn exact afgestemd op de leeftijd, belevingswereld en het onderwijsniveau en leervermogen van de leerlingen. U kunt zelf bepalen of u de lessen binnen een korte periode organiseert of verspreidt over een langere periode.” (Bron: www.nationaalmediapaspoort.nl)
Bekijk hier de video over de vernieuwde versie van het Nationaal Media Paspoort.