BOOS!

Extra vooraf:

• het is handig als je zelf de aflevering van Boos gezien hebt. Je kijkt deze hier.
• In reacties op o.a. TikTok wordt heel vaak de vergelijking getrokken met de zaak Ruby Franke (een Amerikaanse familievlogger die is veroordeeld voor kindermishandeling)m wat wellicht niet helemaal terecht is. Wellicht beginnen leerlingen hierover? Meer info voor jou via deze link.

Dia 1 en 2: Melle

Introduceer de les aan de hand van de titel: Een goed verhaal. Waar denken de leerlingen aan als ze deze titel horen? Wat is de link met digitale geletterdheid, denken ze? Hebben ze al iets over dit onderwerp gehoord of gezien in de media?

Lees het verhaal van Melle voor of print de tekst uit voor de leerlingen en lees het samen. Stel enkele vragen over vervuiling. Bespreek de vragen die in het verhaal gesteld worden.

Dia 3 en 4: Nu in de media

Bekijk het item van het Jeugdjournaal en bespreek dit met de leerlingen. Wat vinden zij ervan? Wat weten ze ervan? Bespreek ook het fragment van de Kinderombudsman (door op de link of afbeelding te klikken). Zij heeft het over kinderarbeid en uitbuiting. Wat is dat? En hoe zit dat met de Kinderrechten? Op de volgende dia meer hierover.

Dia 5: Kinderrechten

Kinderen hebben rechten, die bewaakt dienen te worden. Op kinderrechten.nl vind je er alles over. Ga in op de uitgelichte kinderrechten op de dia. Neem deze door en praat er met de leerlingen over. Wanneer is iets kinderarbeid? Wat is uitbuiting precies? En is daar sprake van wanneer je de Bellinga’s als voorbeeld neemt? Wanneer kan het wel?

Remco Pijpers (Kennisnet) maakte een LinkedIn post met mooie voorbeeldvragen om te stellen rondom dit onderwerp. Bespreek (een aantal van) deze vragen en/of gebruik de stelling(en) op de volgende dia(‘s) om het gesprek met de leerlingen te voeren.

Dia 6: Stelling (niveau 1)

Bespreek de stelling “Het zou verboden moeten zijn dat mensen met familievlogs geld verdienen.” Geef de leerlingen eerst wat tijd om zelf over de stelling na te denken en bespreek deze dan klassikaal. Leidt de discussie en stel kritische vragen (bv. Als er geen geld verdiend wordt met de familievlog, mag het dan wel?). Zoom in op het ongevraagd online plaatsen van beelden van kinderen en de mogelijke gevolgen daarvan.

Dia 7: Stelling (niveau 2)

Bespreek de stelling “Je kinderen op deze manier gebruiken om geld te verdienen is een vorm van kindermishandeling”. Geef de leerlingen eerst wat tijd om zelf over de stelling na te denken en bespreek deze dan klassikaal. Leidt de discussie en stel kritische vragen. Ga vooral in op het woord mishandeling. Of is het eerder uitbuiting? Of beide? Belangrijk hier is dat kinderen dus ongevraagd (en als ze wel gevraagd worden, is het discutabel of dat zij bewust en kritisch hier zelf een keuze in kunnen maken) worden ingezet om het geld van het gezin te verdienen. Welke druk legt dat op een kind?

Dia 8: Stelling (niveau 3)

Bespreek de stelling “Vanaf jonge leeftijd beroemd zijn, is schadelijk voor de ontwikkeling van een kind.” Geef de leerlingen eerst wat tijd om zelf over de stelling na te denken en bespreek deze dan klassikaal. Leidt de discussie en stel kritische vragen. In het verleden zijn hier wel enkele voorbeelden van aan te geven, zoals Michael Jackson, Macauley Culkin (Kevin in Home Alone) en Jaden Smith (zoon van Will Smith). Maar dit zijn voorbeelden van zogenaamde kunstkinderen. En daar zijn regels voor. Hoe zit dat met ouders die dit zomaar zelf bepalen? Wat doet het met het zelfbeeld van kinderen? Kunnen ze nog wel zichzelf zijn en lekker spelen?

Bekijk de video van Ella (door T-Mobile) en bespreek deze goed. Wat gebeurt er in deze video? Ga in op de inhoud: dat anderen aan de haal kunnen gaan met de beelden van jou. Deze kunnen worden ingezet voor criminele zaken als identiteitsfraude of zelfs het maken van kinderporno.

LET OP! Wanneer je deze video te heftig vind, kun je ook de video van Vlogmania op dia 11 (start tot 3:20) gebruiken ter introductie van de opdracht.

De centrale vraag bij beide video’s zou wel moeten zijn: hoe kun jij je ouders aanspreken op hun sharent (“parent” die alles over het kind “shared”) gedrag?

Dia 10: Opdracht

Bespreek de opdracht:

Maak een gespreksstarter om met (jouw) ouders in gesprek te gaan over dit onderwerp.

Dat kan van alles zijn:

• Een papieren flyer rondom het onderwerp: “Wat deel jij van mij? “
• Een video in de stijl van Vlogmania (denk aan je privacy!)
• Een memory-spel rondom Kinderrechten
• Wat jij zelf ook maar kan bedenken en maken.

Ga thuis in gesprek met je ouders met behulp van je eigen gespreksstarter.

Daag de leerlingen uit om op een creatieve eigen manier een product te maken dat kan dienen als gespreksstarter. Vraag ze ook om thuis daadwerkelijk het gesprek aan te gaan met (groot)ouders en kom daar op een later moment op terug (of maak er een huiswerkopdracht van). Betrek eventueel ouders door deze een bericht te sturen via mail of oudercommunicatie app.

Dia 11: Vlogmania

Deze video dient als voorbeeld of introductie bij de opdracht. De aflevering van Vlogmania begint met de Familie Kick die hun kinderen in willen zetten om geld te verdienen, daarom halen ze de kinderen van school. Uiteraard is dit een overdreven weergave, maar het principe is wat er online echt gebeurd met door verschillende familievloggers. Bespreek deze video (start tot 3:20) en vooral de rol van de ouders (alles voor de likes) en de reactie van de kinderen (die willen gewoon naar school).

Deze opdracht past bij Kerndoel 3 - Democratische waarden: kennis over het belang van de grondwet, kinder- en mensenrechten ter bescherming van vrijheid, gelijkheid en solidariteit.

Dia 13 Kinderrechten en de overheid

Zoals eerder in de les al benoemd kennen we zoiets als het Kinderrechten-verdrag. Daar staat ook het volgende in:

“De overheid moet er alles aan doen om te zorgen dat je krijgt waar je recht op hebt.

De overheid moet dus regelen dat je veilig en gezond kunt opgroeien.

Denk aan zorgen dat er scholen zijn waar je onderwijs kan volgen.

Zorgen voor organisaties die jou en je ouders helpen als er problemen zijn. Zorgen voor plekken waar je kunt spelen. En ga zo maar door.”

De overheid heeft dus als taak om er goed op te letten dat jouw rechten worden gerespecteerd. Wat is nu de rol van de overheid in het geval van de familievloggers?

Bespreek de vragen op de volgende dia.

Dia 14 Kinderrechten en de overheid

1. Wat kan de overheid doen om te voorkomen dat kinderen worden ingezet om geld te verdienen?
2. Kan de overheid mensen verbieden om beelden van minderjarigen (kinderen) online te delen?
3. Nu gaat het over familievloggers, maar wat vinden jullie van leraren die online (bv. Op TikTok) video’s plaatsen met de leerlingen in beeld?
4. Waarom zou de overheid zich eigenlijk hiermee moeten bemoeien? Het is toch de verantwoordelijkheid van de ouders?
5. Verschillende landen werken samen om Kinderrechten goed te bewaken. Toch gaat het in veel landen mis. Wat moet er volgens jou gebeuren om kinderen optimaal te beschermen?