BOOS!

Dia 1 en 2: Melle

Introduceer de les aan de hand van de titel: Een goed verhaal. Waar denken de leerlingen aan als ze deze titel horen? Wat is de link met digitale geletterdheid, denken ze? Hebben ze al iets over dit onderwerp gehoord of gezien in de media?

Lees het verhaal van Melle voor of print de tekst uit voor de leerlingen en lees het samen. Stel enkele vragen over vervuiling. Bespreek de vragen die in het verhaal gesteld worden.

Dia 3 en 4: Nu in de media

Noot vooraf: het is handig als je zelf de aflevering van Boos gezien hebt. Je kijkt deze hier.

Bekijk het item van het Jeugdjournaal en bespreek dit met de leerlingen. Wat vinden zij ervan? Wat weten ze ervan? Bespreek ook het fragment van de Kinderombudsman (door op de link of afbeelding te klikken). Zij heeft het over kinderarbeid en uitbuiting. Wat is dat? En hoe zit dat met de Kinderrechten? Op de volgende dia meer hierover.

Dia 5: Kinderrechten

Kinderen hebben rechten, die bewaakt dienen te worden. Op kinderrechten.nl vind je er alles over. Ga in op de uitgelichte kinderrechten op de dia. Neem deze door en praat er met de leerlingen over. Wanneer is iets kinderarbeid? Wat is uitbuiting precies? En is daar sprake van wanneer je de Bellinga’s als voorbeeld neemt? Wanneer kan het wel?

Remco Pijpers (Kennisnet) maakte een LinkedIn post met mooie voorbeeldvragen om te stellen rondom dit onderwerp. Bespreek (een aantal van) deze vragen en/of gebruik de stelling(en) op de volgende dia(‘s) om het gesprek met de leerlingen te voeren.

Dia 6: Stelling (niveau 1)

Bespreek de stelling “Het zou verboden moeten zijn dat mensen met familievlogs geld verdienen.” Geef de leerlingen eerst wat tijd om zelf over de stelling na te denken en bespreek deze dan klassikaal. Leidt de discussie en stel kritische vragen (bv. Als er geen geld verdiend wordt met de familievlog, mag het dan wel?). Zoom in op het ongevraagd online plaatsen van beelden van kinderen en de mogelijke gevolgen daarvan.

Dia 7: Stelling (niveau 2)

Bespreek de stelling “Je kinderen op deze manier gebruiken om geld te verdienen is een vorm van kindermishandeling”. Geef de leerlingen eerst wat tijd om zelf over de stelling na te denken en bespreek deze dan klassikaal. Leidt de discussie en stel kritische vragen. Ga vooral in op het woord mishandeling. Of is het eerder uitbuiting? Of beide? Belangrijk hier is dat kinderen dus ongevraagd (en als ze wel gevraagd worden, is het discutabel of dat zij bewust en kritisch hier zelf een keuze in kunnen maken) worden ingezet om het geld van het gezin te verdienen. Welke druk legt dat op een kind?

Dia 8: Stelling (niveau 3)

Bespreek de stelling “Vanaf jonge leeftijd beroemd zijn, is schadelijk voor de ontwikkeling van een kind.” Geef de leerlingen eerst wat tijd om zelf over de stelling na te denken en bespreek deze dan klassikaal. Leidt de discussie en stel kritische vragen. In het verleden zijn hier wel enkele voorbeelden van aan te geven, zoals Michael Jackson, Macauley Culkin (Kevin in Home Alone) en Jaden Smith (zoon van Will Smith). Maar dit zijn voorbeelden van zogenaamde kunstkinderen. En daar zijn regels voor. Hoe zit dat met ouders die dit zomaar zelf bepalen? Wat doet het met het zelfbeeld van kinderen? Kunnen ze nog wel zichzelf zijn en lekker spelen?

Bespreek de opdracht:

Zetten jouw (groot)ouders weleens foto’s of video’s van jou online? Ga daar eens met je ouders over in gesprek.

Maak op een A4-papier een flyer die jij kunt gebruiken om met je ouders in gesprek te gaan. Op de flyer:

• Teken je iets over het onderwerp “mijn privacy”
• Schrijf je 5 zinnetjes over dingen om over na te denken rondom dit onderwerp (bekijk het voorbeeld op de volgende dia).
• Stel je de vraag “Wat deel jij van mij?”

Ga thuis in gesprek over dit onderwerp en gebruik je flyer als gespreksstarter. Kom op een later moment zeker nog terug op deze les en bespreek hoe de gesprekken verlopen zijn. Of plaats een bericht in de oudercommunicatie app (al je die gebruikt) met een oproep om de ouders hierbij te betrekken.

Dia 10: Voorbeeld

Neem dit samen met de leerlingen door en zoom in op de zinnetjes. Begrijpen ze waarom deze zinnetjes op het voorbeeld staan?

• Gluurders: wie zit er allemaal naar jouw foto of video te loeren?
• Wat kan een ander met mijn foto doen? Iemand kan bv. Jouw foto bewerken en doorsturen.
• Sharent: een ouder die alles over de kinderen online deelt.
• Reacties van anderen: bijvoorbeeld de Bellinga’s krijgen ongelooflijk veel haatreacties, dit doet iets met je. Hoe zou jij dat vinden?
• Waarom wel: laat ouders eens nadenken wat ze eigenlijk willen met het delen. Is het voor de likes? Of vanuit trots? Moet daar dan een foto bij? Of kan het ook met een onherkenbare foto?
• Wel privé via veilige apps: bv. Een foto naar om doorsturen met Signal. Dan blijft de foto alleen bij jou en de ontvanger. (bij WhatsApp slaat Meta de foto ook op)
• Laat mij niet gepest worden: anderen zien de foto en kunnen die gebruiken om je ermee te pesten.
• Geen badkleding: dit zorgt voor seksualisering van kinderen. Jij weet nooit hoe een ander naar zo’n foto kijkt. Wil je dat?
• Altijd online: zet je een foto online? Dan staat deze ergens op een server van het platform. En daar blijft die staan…

Deze opdracht past bij Kerndoel 3 - Democratische waarden: kennis over het belang van de grondwet, kinder- en mensenrechten ter bescherming van vrijheid, gelijkheid en solidariteit.

Dia 13 Kinderrechten en de overheid

Zoals eerder in de les al benoemd kennen we zoiets als het Kinderrechten-verdrag. Daar staat ook het volgende in:

“De overheid moet er alles aan doen om te zorgen dat je krijgt waar je recht op hebt.

De overheid moet dus regelen dat je veilig en gezond kunt opgroeien.

Denk aan zorgen dat er scholen zijn waar je onderwijs kan volgen.

Zorgen voor organisaties die jou en je ouders helpen als er problemen zijn. Zorgen voor plekken waar je kunt spelen. En ga zo maar door.”

De overheid heeft dus als taak om er goed op te letten dat jouw rechten worden gerespecteerd. Wat is nu de rol van de overheid in het geval van de familievloggers?

Bespreek de vragen op de volgende dia.

Dia 14 Kinderrechten en de overheid

1. Wat kan de overheid doen om te voorkomen dat kinderen worden ingezet om geld te verdienen?
2. Kan de overheid mensen verbieden om beelden van minderjarigen (kinderen) online te delen?
3. Nu gaat het over familievloggers, maar wat vinden jullie van leraren die online (bv. Op TikTok) video’s plaatsen met de leerlingen in beeld?
4. Waarom zou de overheid zich eigenlijk hiermee moeten bemoeien? Het is toch de verantwoordelijkheid van de ouders?
5. Verschillende landen werken samen om Kinderrechten goed te bewaken. Toch gaat het in veel landen mis. Wat moet er volgens jou gebeuren om kinderen optimaal te beschermen?